Zbog ateroskleroze krvnih žila u dijabetičnih bolesnika mogu nastati slijedeći poremećaji cirkulacije krvi u mozgu: tromboza, embolija i moždano krvarenje.
Tromboza dovodi do prekida cirkulacije u nekoj od arterija mozga, uslijed stvaranja krvnog ugruška na samom mjestu začepljenja arterije. Tromboza se razvija postepeno, često u snu ili neposredno nakon buđenja. Prvi znaci mogu biti glavobolja, povremena zbunjenost, prolazne smetnje sa govorom i vidom. Kasnije se ove smetnje produbljuju i postaju trajne. Mogu se razviti teži poremećaji svijesti i oduzetost dijelova tijela.
Embolija izaziva takođe prekid cirkulacije, ali usljed začepljenja arterije krvnim ugruškom ili česticama masti i zraka, većinom iz udaljenih krvnih žila. Embolija, za razliku od tromboze, nastaje naglo, gotovo trenutno. Nastanku embolije i u dijabetičnih bolesnika doprinose srčana oboljenja, hirurške operacije i prelomi kosti. Znaci su isti kao i u tromboze, samo nastaju naglo.
Moždano krvarenje nastaje kao posljedica krhkosti i pucanja krvnih žila u dijabetičnih bolesnika. Krvarenje u moždanu masu ili moždane ovojnice se češće javlja u dijabetičnih bolesnika sa visokim krvnim pritiskom. Moždano krvarenje nastaje naglo i praćeno je jakom glavoboljom, povraćanjem, zbunjenošću i gubitkom svijesti.
Žarišni znaci svakog od ova tri vaskularna uzroka moždanog udara zavise i od mjesta krvnožilnog događanja.
Veoma često se javljaju djelimična ili potpuna oduzetost jedne strane tijela, smetnje sa vidom, smetnje sa govorom, napadi žarišne epilepsije i različiti poremećaji svijesti. Svaki od ova tri uzroka moždanog udara može dovesti do potpunog gubitka svijesti i do moždane kome. Zato moždani udar uvijek predstavlja urgentno stanje u dijabetičnog bolesnika, koje mu može ugroziti život ili ostaviti trajnu invalidnost. Veoma je važno razlikovati hipogliemijsku komu od moždanog udara. U hipoglikemijskoj komi koja je tek nastala, bolesnik je obilno preznojen, često mokar od znoja. U toku intravenskog davanja 50% glukoze, bolesnik se sporije ili brže budi iz hipoglikemijske kome ali ne i iz kome zbog moždanog udara. Pri svakoj promjeni stanja svijesti i ponašanja u dijabetičnog bolesnika potrebno je hitno odrediti nivo glukoze u krvi, da se provjeri da nije nastupila hipoglikemija.
Liječenje moždanog udara provodi se u neurološkoj jedinici intezivne njege.
