Svima nam je odavno poznato da je konzumiranje šećera nezdravo. Znamo da se dodavanjem šećera u ishrani direktno povećava rizik od gojaznosti i tipa 2 dijabetesa. Također konzumiranje šećera, djeluje na mozak, gdje konzumacija šećera podstiče psihičku zavisnost, te pacijent ulazi u začarani krug stalne želje za slatkom hranom.
Zbog svega ovoga veliki broj ljudi pokušava da smanji ili potpuno isključi šećer iz ishrane. Vještačka sladila daju hrani i piću sladak ukus, bez negativnih strana, te zvuče kao dobra pogodba. U SAD veliki broj ljudi je pao u ovu zamku, te broje oko ¼ djece I 40% odraslih koji umjesto šećera koriste niskokalorijska vještačka sladila.
Šta su to vještačka sladila?
Sladila su dodaci prehrani koji pojačavaju sladak okus hrane. Sva sladila možemo podijeliti na prirodna i vještačka.
Koje vrste vještačkih sladila postoje?
Aspartam
Saharin
Sucralosa
Acesuflame
Cyclamate
Neki proizvodi koji su dostupni na tržištu mogu biti kombinacija dva ili više preparata.
Šta znači napomena da vještačko sladilo da nije štetno za zdravlje?
Većina vještačkih sladila ima na proizvodu napomenu da nisu štetni za zdravlje. Proizvođači pri registraciji ovih proizvoda moraju odgovoriti na četri slijedeća zdravstvena hazarda:
Da li izaziva negativne efekte po zdravlje, uključijući karcinom?
Da li djeluje negativno na reprodukciju?
Da li izaziva alergijske reakcije?
Da li se deponuje u tkivima?
Koja količina vještačkog sladila se smatra sigurnom za konzumiranje?
Za preporuku o neškodljivoj količini vještačkih sladila se koristi nivo prihvatljivog dnevnog unosa ADI ( od engl Acceptable Daily Intake). Doza prihvatljivog dnevnog unosa se određuje po kilogramu tjelesne težine osobe koja može da konzumira tu dozu svaki dan, cijeli životni vijek, bez negativnih posljedica. Dodatna mjera opreza je da se za ADI preporučuje 100 puta manja doza od najmanje koja dokazano ima zdravstvene posljedice. Prihvatljive doze za najčešće vještačke zaslađivače su slijedeće:
Aspartam – 40 mg/kg tjelesne težine (TT)
Saharin – 5 mg/kg TT
Sucralosa – 15 mg/kg TT
Acesuflame – 9 mg/kg TT
Cyclamate – 0-11 mg/kg TT (trenutno zabranjen u USA)
Da li su vještačkih sladila ipak štetna?
Istraživači unazad nekoliko godina upozoravaju da i vještačka sladila mogu povećati rizik od gojaznosti i tipa 2 dijabetesa. Nova studija istraživača Univerziteta Ilinois Čikago objavljena u časopisu Nutrients govori o jasnom negativnom djelovanju sladila na metabolizam. Prema njihovim saznanjima dovoljan je slatki ukus hrane da sam po sebi poremeti metabolizam, lučenje inzulina i glikemijsku kontrolu.
Mogu li se uopšte konzumirati vještačka sladila?
Najvažniji zaključak ove studije je umjerenost upotrebe vještačkih sladila, bez obzira na broj kalorija koje sadrže.
Link na naučnu sudiju objavljenje u časopisu Nutrition.
